Βαςίκα
60
09.2013
της εταιρείας συμβούλων Trium Group, στο περιοδικό
«Psychology Today». Ωστόσο, ο Taylor αναγνωρίζει ότι
υπάρχουν σημαντικά στοιχεία που θέλουν τους ανεξάρτητους
επενδυτές και τις εταιρείες οικονομικής διαχείρισης «να
ενεργούν μερικές φορές για το προσωπικό τους συμφέρον,
πιο συγκεκριμένα, εκτελώντας συναλλαγές με σκοπό το άμεσο
κέρδος, όταν το επιτρέπουν οι συνθήκες της αγοράς».
Το επαναλαμβανόμενο μοτίβο των φουσκών του
χρηματιστηρίου αποτελεί απόδειξη για τον τρόπο με τον οποίο
ο ενθουσιασμός έχει την τάση να ανεβάζει τις τιμές σε τεχνητά
και ασταθή επίπεδα. Για έναν επενδυτή, η πρόκληση έγκειται
πλέον στην εκτίμηση του πότε ένα κύμα σαν κι αυτό θα φτάσει
στο σημείο όπου η τιμή μιας μετοχής θα έχει αποσυνδεθεί από
την πραγματική απόδοση της επιχείρησης, αλλά η μετοχή
θα έχει επιπλέον περιθώρια ανόδου λόγω διαφήμισης. Σαν
να μην ήταν αυτό δύσκολο από μόνο του, πρέπει και να
παλέψουμε με διάφορα έμφυτα ένστικτα του ανθρώπου: την
ανάγκη να ακολουθούμε το κοπάδι προκειμένου να νιώθουμε
ασφαλείς και να αποφεύγουμε τις συγκρούσεις, καθώς και την
προκατάληψη για επιβεβαίωση.
Ζωώδη ένστικτα
Σχετικά με την προκατάληψη για επιβεβαίωση, ο ειδικός επί
της γνωστικής νευροεπιστήμης Charles Faulkner σημειώνει:
«Η λήψη αποφάσεων από τους ανθρώπους λειτουργεί με
βάση την αναγνώριση μοτίβων. Αναγνωρίζουμε κάτι το
οποίο ήδη ξέρουμε, κάτι για το οποίο ήδη έχουμε ένα νοητικό
πρότυπο. Δημιουργούμε αναλογίες με τα νοητικά πρότυπα
που έχουμε ώστε να εκτιμήσουμε τη νέα κατάσταση και να
αναλάβουμε δράση». Αυτό εξηγεί γιατί έχουμε την τάση να
δίνουμε μεγαλύτερη προσοχή σε πληροφορίες που ταιριάζουν
με την εντύπωση που ήδη έχουμε, πράγμα που σημαίνει ότι
οι επενδυτές θα ήθελαν ενδεχομένως να διδαχθούν από τον
γκουρού των επενδύσεων George Soros: η φιλοσοφία του
είναι να ψάχνει ενεργά για στοιχεία που αποδεικνύουν ότι κάνει
λάθος.
Ενώ οι ψυχολογικοί παράγοντες μπορεί να φαίνονται
άσχετοι όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με σκληρές οικονομικές
ειδήσεις, η χρηματαγορά αποτελεί ουσιαστικά μια έκφραση των
συμπεριφορών των συμμετεχόντων της. Η έρευνα καταδεικνύει
όλο και περισσότερο το γεγονός ότι καθοδηγούμαστε από τα
συναισθήματα σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι νομίζουμε, και
αυτό συμπεριλαμβάνει τους επενδυτές και τους επαγγελματίες
της οικονομίας. Δείτε μια μελέτη του 2011 από ερευνητές της
Σχολής του Μυαλού και του Εγκεφάλου του Βερολίνου (Berlin
School of Mind and Brain), και του Κέντρου Νευρο-απεικόνισης
(Welcome Trust Centre for Neuroimaging) του Λονδίνου, που
δείχνει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος αντιδρά στην καταγραφή
υπερβολικά αρνητικών εμπειριών: «Η μελέτη μας δείχνει ότι
διαχωρίζουμε και επιλέγουμε τις πληροφορίες που λαμβάνουμε.
Όσο περισσότερο αισιόδοξοι είμαστε, τόσο λιγότερο πιθανό
είναι να επηρεαστούμε από αρνητικές πληροφορίες για το
μέλλον» δήλωσε ο Dr Tali Sharot, ένας από τους ερευνητές
της έκθεσης, η οποία διαπίστωσε ότι ο εγκέφαλος απλά δεν
καταχωρεί τις κακές ειδήσεις τόσο λεπτομερώς όσο καταχωρεί
τις καλές. Οι ερευνητές συμπέραναν ότι αυτό εξηγεί το
γεγονός γιατί διατηρούμε μια αισιόδοξη διάθεση μπροστά σε
δυσκολίες, το οποίο μας βοηθάει στο να σηκωθούμε το πρωί
από το κρεβάτι, αλλά μπορεί να αποτελεί και μέρος των αιτιών
της συνεχούς δημιουργίας φουσκών στις αγορές. Ίσως οι
επενδυτές να πρέπει να λαμβάνουν το φυσικό προγραμματισμό
μας για ευθυμία υπόψη τους κατά την προσεκτική αξιολόγηση
των καλών ειδήσεων. Η Sharot καταλήγει λέγοντας: «Πολλοί
εμπειρογνώμονες θεωρούν ότι η οικονομική κρίση του 2008
επιδεινώθηκε από αναλυτές που είχαν υπερεκτιμήσει τις
αποδόσεις των μετοχών τους, ακόμη και παρουσία σαφών
ενδείξεων για το αντίθετο».
ςυμπέρασμα
Η αναδυόμενη τάση τού να λαμβάνεται υπόψη ο ανθρώπινος
παράγοντας σε όλες τις πτυχές της οικονομικής και πολιτικής
ζωής μπορεί να μοιάζει ασυνήθιστη, αλλά, εν μέσω της ύφεσης,
θα ήμασταν απρόσεκτοι εάν δεν εξετάζαμε τις αδυναμίες του
συστήματος. Η εξέταση του τρόπου με τον οποίον τα αισθήματα
επηρεάζουν τις αποφάσεις εκτέλεσης συναλλαγών, τόσο τις
δικές σας όσο κι εκείνες της αγοράς συνολικά, μπορεί κάλλιστα
να εξελιχθεί σε ένα κρίσιμο εργαλείο για την αποτροπή της
απώλειας του ελέγχου και για τη βελτίωση των κερδών.
«
Η παγκοσμιοποίηση έχει επιφέρει
«το φαινόμενο της πεταλούδας»
Jessica Furseth
H Jessica Furseth είναι μια ανεξάρτητη
δημοσιογράφος που δραστηριοποιείται
στο Λονδίνο, και ειδικεύεται στην
επιχειρηματικότητα, την τεχνολογία και
την αγορά. Περισσότερα άρθρα της
μπορείτε να βρείτε στη διεύθυνση:
