15 / 77
Γνώμη των ειδικών
15
συρρικνώθηκαν στα πρώην χαμηλά επίπεδα, με πολλούς
νέους επενδυτές να κάνουν τα ίδια λάθη που έκαναν και οι
προγενέστεροί τους. Επειδή η εκτέλεση των πράξεων με τις
πλατφόρμες που έχουμε στη διάθεση μας είναι πιά παιχνιδάκι,
το ίδιο εύκολο πιστεύουν ότι είναι και οι λήψεις αποφάσεων
που απαιτούνται για μία κερδοφόρα πορεία. Έτσι συχνά οι
κινήσεις από άπειρους γίνονται τυχαία και «στα κουτουρού».
Μέσα απο τα 26 χρόνια εμπειρίας έχοντας συναντήσει
αμέτρητες επιτυχίες και καταστροφές, έχω κατασταλάξει
ότι υπάρχουν πέντε στοιχεία που διαφοροποίησαν τους
κερδισμένους από τους χαμένους. Τα έχω ταξινομήσει μάλιστα
με απόλυτη σειρά αναγκαιότητας, που σημαίνει ότι εάν δεν
έχεις τα πρώτα, όσο καλός και να είσαι, στα επόμενα δεν θα
σε βοηθήσουν. Τα θεωρώ, δε, προαπαιτούμενα πλέον και τα
αναφέρω σε κάθε επενδυτή που έχω μιλήσει την τελευταία
δεκαετία. Αυτά είναι:
Πειθαρχία
Η έλλειψη πειθαρχίας είναι η κυρίαρχη αιτία που χάνουν οι
επενδυτές και όχι οι χίλιοι άλλοι λόγοι που επικαλούνται. Για
να μπορεί κάποιος επενδυτής να έχει μία επαναλαμβανόμενη
θετική απόδοση θα πρέπει να υπάρχει ένα σχέδιο για το πως
θα κινηθεί. Το σχέδιο πρέπει να περιέχει μερικές βασικές
παραμέτρους, όπως τον μηχανισμό λήψης της αρχικής
απόφασης εισόδου σε μία θέση, τη διαχείριση της θέσεως με
συγκεκριμένα επίπεδα κατοχύρωσης των κερδών του ή των
απωλειών, που πρέπει να είναι οριοθετημένα με το άνοιγμα της
θέσης σε λογικά και εφικτά επίπεδα, και τέλος την στρατηγική
εξόδου από τη θέση του.
Τα παραπάνω είναι λίγο πολύ γνωστά στο μέσο επενδυτή
αλλά εκεί που αρχίζουν οι δυσκολίες είναι στην εφαρμογή τους.
Η πλέον συνηθισμένη απειθαρχία είναι ενώ έχουν τεθεί τα
επίπεδα της ζημιάς μόλις οι τιμές στο ταμπλό την πλησιάζουν
ο επενδυτής μετακινεί την τιμή του stop loss εις βάρος του.
Η δε φθηνότερη δικαιολογία για αυτή την πράξη του είναι ότι
κάποια φορά η τιμή διαπέρασε λίγο το όριο του stop loss που
είχε θέσει και μετά αναπήδησε προς την κατεύθυνση που
είχε προβλέψει αρχικά. Με την επιλεκτική μνήμη που έχουμε
όλοι μας αγνοούμε τις πολλοστές φορές που το stop loss τον
γλύτωσε από τεράστιες ζημιές.
Η πλέον όμως καταστροφική απειθαρχία είναι όταν
ξεφεύγει ο επενδυτής από το αρχικό του σχέδιο σε μία θέση
που χάνει και αφαιρεί τα stop loss και αντί αυτού αυξάνει
συνεχώς την θέση του μειώνοντας το κόστος κτήσης του. Έτσι
θέλει να κλείσει την θέση του με κέρδος, κάνοντας το γνωστό
μουαγιέν, επειδή δεν αντέχει να πάρει την ζημιά του και να δει τι
θα κάνει στην επόμενη πράξη του. Επειδή αρκετές φορές αυτή
η τακτική αποδίδει, ξεθαρρεύει και την κάνει όλο και πιο συχνά
μέχρι να έρθει εκείνη η μία φορά που θα τον έχει αναγκάσει να
βάλει «και τα ρέστα του» και να τα χάσει όλα.
Απειθαρχίες υπάρχουν πολλές άλλες και μπορεί κάποιος
να τις κατηγοριοποιήσει σε οτιδήποτε παρεκκλίνει από κάποιο
σχέδιο που έχει καταστρώσει σε ανύποπτο χρονικό διάστημα.
Μία άλλη κλασική περίπτωση είναι ότι ενώ βλέπουμε κάποιο
τίτλο να έχει τα χαρακτηριστικά που θέσαμε για να ανοίξουμε
μία θέση, να το αγνοούμε και μετά να οικτίρουμε τον εαυτό μας
γιατί το είδαμε αλλά δεν συμμετείχαμε
Μπορώ να αναφερθώ σε αμέτρητα άλλα παραδείγματα
απειθαρχίας αλλά είμαι βέβαιος όταν ο καθένας απο εμας
κάνει την αυτοκριτική του – γιατί πρωτίστως στόχος μας είναι
να παραμείνουμε στις αγορές
Συναισθηματικός έλεγχος
Είναι από τα λιγότερα γνωστά και συζητημένα θέματα που
σχετίζονται με τις Χρηματαγορές. Οι νέες επιστήμες, όμως,
όπως η συμπεριφορική χρηματοοικονομική (behavioral
finance) που γίνονται συνεχώς πιο αποδεκτές, του δίνουν
την ιδιαίτερη σημασία που του αρμόζει. Στην ουσία αυτό που
απαιτείται για την επιτυχία μας στις αγορές είναι να ενεργούμε
με απόλυτη ηρεμία χωρίς έντονα συναισθήματα θετικά ή
αρνητικά που αλλοιώνουν την συμπεριφορά μας και μας
οδηγούν σε λανθασμένες κινήσεις. Την ώρα που δίνουμε την
εντολή πρέπει η ψυχολογική μας κατάσταση να είναι παρόμοια
με του ψυχρού εκτελεστή που το μόνο που βλέπει είναι να
κάνει τη δουλειά του.
Συναισθήματα που είναι καταστροφικά είναι οτιδήποτε
ταράσει την ψυχική μας ηρεμία. Μεταξύ αυτών που συχνά έχω
δει να επηρεάζει αρνητικά τις αποφάσεις των επενδυτών είναι
ο υπερβολικός ενθουσιασμός μετά από κάποια καλή κίνηση
που μας κάνει να αγνοούμε το ρίσκο της επόμενης. Επίσης
Η έλλειψη πειθαρχίας είναι η κυρίαρχη
αιτία που χάνουν οι επενδυτές και όχι οι
χίλιοι άλλοι λόγοι που επικαλούνται