Πρακτικές εμπειρίες
58
06.2014
Pring:
Ιστορικά, υπάρχουν περαιτέρω επιχειρήματα υπέρ
της άθικτης καθοδικής αγοράς. Εξάλλου, εκτός από την
ανεπαρκή αξιολόγηση για χαμηλό, υπάρχει επίσης το
γεγονός ότι εάν η πτωτική αγορά που υφίσταται από το
2000 είχε πράγματι τελειώσει από το 2009, θα ήταν μόνο
μισή σε διάρκεια σε σχέση με τα ιστορικά παραδείγματα
και, επίσης, θα περιλάμβανε σημαντικά λιγότερες υφέσεις
(δείτε το διάγραμμα 6). Πιστεύω ότι αυτό είναι ιδιαίτερα
απίθανο.
TRADERS΄: Αυτό δεν θα σήμαινε τότε ότι, για
παράδειγμα, ο S&P 500 θα έπρεπε πάλι να πέσει
κατά 65% ή περισσότερο από το υψηλό όλων των
εποχών προκειμένου να πέσει κάτω από το χαμηλό
της οικονομικής κρίσης και να επιβεβαιώσει ξανά την
πτωτική αγορά; Και αυτό το σενάριο δεν είναι κάπως
εξεζητημένο;
Pring:
Είναι πολύ πιθανό το χαμηλό της οικονομικής κρίσης
να μην επιτευχθεί ξανά αλλά δεν πρόκειται απαραίτητα για το
εάν θα δούμε ένα νέο χαμηλό, αλλά για το ότι η πτωτική αγορά
θα πρέπει να συνεχιστεί για μερικά χρόνια και να παρουσιάζει
επιπλέον σημαντική καθοδική μετακίνηση προτού μπορέσει
να εμφανιστεί μια νέα ανοδική αγορά. Εξάλλου, ενώ, με
ιστορικούς όρους, η διάρκεια της τρέχουσας πτωτικής
αγοράς δεν έχει ακόμα αναπτυχθεί πλήρως, το βάθος της
έχει αναπτυχθεί. Από την απώλεια των τιμών των μετοχών
από τα υψηλά του προσαρμοσμένου βάσει πληθωρισμού
δείκτη το 2000 στο χαμηλό, η αγορά έχασε το 60%, το οποίο
εμφανίζεται ιστορικά ως ικανοποιητικό (δείτε το διάγραμμα
6). Άρα δε χρειάζεται να πέσει πιο χαμηλά, πρέπει όμως να
επεκταθεί χρονικά. Ωστόσο, η εμπειρία έχει παρουσιάσει ότι
το τρίτο καθοδικό κύμα μιας πτωτικής αγοράς - το οποίο
ακόμη υφίσταται σε αυτόν τον κύκλο - είναι το πιο έντονο,
άρα μπορούμε να αναμένουμε τα πάντα.
TRADERS΄: Συνολικά, ποια είναι η λογική της θεωρίας
για την πτωτική αγορά;
Pring:
Βλέπω τρεις κύριους λόγους. Πρώτον, τα δομικά
στοιχεία όπως ο δείκτης ECRI ή το
δημογραφικό πρόβλημα. Δεύτερον, η
ψυχολογική πλευρά: για τις αξιολογήσεις
της αγοράς αποφασίζει η ψυχολογία
των συμμετεχόντων της αγοράς και
όχι οι πραγματικές βασικές αρχές.
Αυτή τη στιγμή ο κόσμος είναι απλά
πολύ αισιόδοξος, το οποίο φαίνεται
από τις υψηλές αξιολογήσεις (Shiller
P/E). Πλέον πρόσφατα, τα εταιρικά
κέρδη ως ποσοστό του αμερικανικού
ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος ήταν
επίσης σε ιστορικά υψηλά επίπεδα στο
11% (γύρω στο 70% υψηλότερα από τον
ιστορικό μέσο όρο). Άρα, ήδη έχουμε
υψηλά κέρδη και υψηλές αξιολογήσεις
- υπάρχει και για τα δυο περιθώριο για
να πάνε ψηλότερα; Κατά τη γνώμη μου,
η πτωτική αγορά «πώλησης» με μόνο
δύο υφέσεις απλά δεν υπήρξε ακόμα
αρκετή για να γίνουν οι συμμετέχοντες
εξαιρετικά απαισιόδοξοι στα χαμηλά
της αγοράς. Η εμπειρία έχει δείξει
ότι απαιτούνται τέσσερις έως έξι
υφέσεις για να συμβεί αυτό, ώστε να
υπάρξει μια κατάλληλη προσαρμογή
των υπερβάσεων της προηγούμενης
ανοδικής αγοράς (αυτό που ονομάζεται
«capitulation»). Δεν βλέπω να έχει ήδη
επιτευχθεί αυτό το στάδιο μέχρι το τέλος
της οικονομικής κρίσης.
Το διάγραμμα 6 δείχνει με σαφήνεια ότι στα τελικά χαμηλά των προηγούμενων καθοδικών
αγορών, το επίπεδο της αναλογίας P/E του Shiller υποδείκνυε τιμές που κυμαίνονταν από έξι
έως οκτώ. Ωστόσο, στα χαμηλά του 2008 και του 2009, η θεμελιώδης αξιολόγηση μειώθηκε
σε μια αναλογία P/E του Shiller ίση μόνο με 13 και με μια τιμή ίση με 14, πρόσφατα η
αξιολόγηση ήταν αρκετά υψηλή, με ιστορικούς πάντα όρους. Επιπλέον, η πτωτική αγορά θα
είχε διατηρηθεί για το μισό χρόνο σε σχέση με τα ιστορικά παραδείγματα, αν είχε πράγματι
τερματιστεί ήδη από το 2009. Μόνο σε σύγκριση με την έκταση των απωλειών της τιμής
του μερίσματος από την επίτευξη των υψηλών του προσαρμοσμένου βάσει πληθωρισμού
δείκτη κατά το 2000 έχασε ιστορικά η αγορά σημαντικά σε ένα χαμηλό ίσο με μείον 60%.
Άρα, το χαμηλό της οικονομικής κρίσης είναι πολύ πιθανό να μην επιτευχθεί ξανά. Ωστόσο,
η πτωτική αγορά πρέπει να συνεχίσει να υφίσταται για μερικά χρόνια και να καταγράψει
ακόμη μια σημαντική καθοδική μετακίνηση προτού ξεκινήσει η νέα ανοδική αγορά.
Πηγή:
Δ6)
Πραγματικές αξίες του S&P Composite
και της αναλογίας P/E του Shiller
